Diagnostyka i leczenie kaszlu przewlekłego u dzieci. Przewodnik lekarza praktyka (część I) Diagnosis and management of chronic cough in children. Doctor’s practical guide (part I) autor: Łukasz Błażowski, Ryszard Kurzawa źródło: "TERAPIA" Dr n. med. Łukasz Błażowski1,2, prof. zw. dr hab. n. med. Ryszard Kurzawa1 1Klinika Alergologii i Pneumonologii Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce Zdroju Kierownik Kliniki: prof. zw. dr hab. n. med. Ryszard Kurzawa 2 Oddział Pediatrii i Alergologii Szpital Specjalistyczny w Jaśle Ordynator: dr n. med. Łukasz Błażowski Dzieci kaszlały, kaszlą i kaszleć będą. Leki „na kaszel”, nawet bez reklamy medialnej, należą do najczęściej kupowanych – w większości zresztą bez recepty – głównie przez rodziców, którym kaszel dziecka spędza sen z powiek. Jednak przewlekły kaszel nie jest tylko problemem dla rodziców – często jest także trudną do rozwiązania zagadką dla nas, lekarzy. I chociaż statystycznie najczęściej kaszlą dzieci, które są zdrowe, to z racji szerokiego wachlarza przyczyn, które mogą kaszel wywołać (a niejednokrotnie są to przyczyny rzeczywiście poważne), w każdym przypadku powinniśmy odpowiedzieć na pytanie, co jest przyczyną kaszlu i jakie skuteczne leczenie możemy pacjentowi zaoferować. A że nie jest to proste i często wymaga wykonania wielu badań dodatkowych przekonaliśmy się niejednokrotnie w naszej praktyce lekarskiej. Dodatkową trudność sprawia fakt, że przewlekły kaszel wcale nie musi być związany wyłącznie z układem oddechowym, gdyż receptory kaszlowe znajdują się też w osierdziu, przełyku czy uchu zewnętrznym i choroby toczące się w tych lokalizacjach mogą również być przyczyną kaszlu. Zgodnie ze stanowiskiem American College of Chest Physicians z 2006 r. (1) kaszlem przewlekłym u dzieci możemy nazwać ten, który trwa dłużej niż 4 tygodnie, natomiast w wytycznych British Thoracic Society z 2008 r. (2) między 3. i 8. tygodniem wyodrębniono dodatkowo kaszel podostry, przyjmując, że kaszel przewlekły powinien być dłuższy niż 8 tygodni. Ten ostatni podział wydaje się być bardziej praktyczny, gdyż zwraca uwagę na okres przejściowy w dużej grupie dzieci, które mają przedłużony kaszel po infekcji wirusowej i niekoniecznie wymagają w tym okresie poszerzenia panelu diagnostycznego. Na początku naszych rozważań musimy przyjąć najważniejszą zasadę, która powinna określać nasze postępowanie – jeżeli nie znajdziemy przyczyny przewlekłego kaszlu, nie wyleczymy go lekami objawowymi (chyba, że wcześniej sam ustąpi). Praktyczna diagnostyka kaszlu przewlekłego Aby nie pogubić się w labiryncie fałszywych dróg, spróbujemy Tobie, czytelniku, pomóc w znalezieniu tej jednej, właściwej, wykorzystując wyłącznie wiedzę medyczną i podstawowe badania mieszczące się w zakresie gabinetu lekarza rodzinnego (RTG, spirometria). Jeżeli jesteś lekarzem rodzinnym i internistą pamiętaj, że nie możesz kierować się algorytmem diagnostycznym dla pacjentów dorosłych. W pediatrii w większości przypadków nie ma on zastosowania. Podstawą prawidłowego rozpoznania jest – jak zawsze – wnikliwy WYWIAD zebrany nie tylko od rodziców, ale także – jeżeli jest to możliwe – od dziecka. Twoje pytania muszą być tak ukierunkowane i powiązane ze sobą, by układały się w LOGICZNY, INDYWIDUALNY dla każdego dziecka ALGORYTM DIAGNOSTYCZNY. Każde następne pytanie powinno eliminować bądź potwierdzać informacje uzyskane z poprzedniej odpowiedzi. Taki proces wymaga od nas nie tylko szerokiej wiedzy medycznej, ale wiąże się też z bogactwem naszego doświadczenia klinicznego. Czy zatem koledzy z mniejszym doświadczeniem skazani są na popełnianie błędów? Prawie każdy z nas popełnił kiedyś błąd diagnostyczny i najczęściej wiązał się on z chwilową dekoncentracją oraz brakiem logicznego powiązania ze sobą oczywistych faktów uzyskanych z wywiadu z objawami klinicznymi. Aby tego uniknąć przedstawiamy poniżej kilka prostych, lecz zasadniczych pytań, które zawsze zadajemy w naszej praktyce w celu uzyskania odpowiedzi odsłaniających kolejne elementy naszego algorytmu. Pytanie pierwsze: JAK DŁUGO DZIECKO KASZLE? Jeżeli dziecko kaszle już od okresu noworodkowego lub wczesnoniemowlęcego, zawsze należy brać pod uwagę ryzyko wrodzonych zaburzeń układu oddechowego (np. przetoka przełykowotchawicza, laryngo/tracheo/bronchomalacja, wrodzone guzy śródpiersia), mukowiscydozy lub pierwotnej dyskinezji rzęsek. Takie podejrzenie zobowiązuje nas do skierowania dziecka do ośrodka specjalistycznego w celu wykonania szczegółowego badania obrazowego klatki piersiowej i bronchoskopii, gdyż nie można klinicznie potwierdzić powyższych rozpoznań. Jeżeli pierwsze epizody kaszlu wystąpiły w późniejszym okresie życia dziecka, to na początek musimy określić, czy rzeczywiście jest to kaszel przewlekły. Uzyskana odpowiedź przybliża nas do rozpoznania ze względu na większe lub mniejsze prawdopodobieństwo występowania poszczególnych przyczyn kaszlu w poszczególnych okresach czasu. Kaszel ostry (czas trwania 8 tygodni) W tym miejscu nasz algorytm diagnostyczny znacznie się rozszerza. Zadajemy kolejne pytania, które stopniowo powinny przybliżać nas do końcowego rozpoznania. Pytanie drugie: JAKI BYŁ POCZĄTEK KASZLU? Już na tym etapie możesz z dużym prawdopodobieństwem określić możliwość: stopniowego rozwoju kaszlu, np. w trakcie innych objawów infekcji wirusowej (najczęściej HRV), infekcji atypowej (u młodszych dzieci najczęściej Chlamydia pneumoniae, u starszych dzieci Mycoplasma pneumoniae) lub infekcji wywołanej przez Bordetella pertussis czy Mycobacterium tuberculosis; stopniowego nasilenia kaszlu pośród innych objawów choroby alergicznej (sezonowość, kontakt z wcześniej zdiagnozowanym alergenem, długotrwałe objawy alergicznego nieżytu nosa/zatok); gwałtownego początku z krztuszeniem się charakterystycznego dla aspiracji ciała obcego (charakterystyka opisana powyżej). Pytanie trzecie: O JAKIEJ PORZE DNIA/NOCY KASZEL ULEGA NASILENIU? Odpowiedzi na to pytanie są najbardziej charakterystyczne dla: zespołu ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła w przebiegu zapalenia nosa i zatok, w przypadku infekcji oraz przerostu migdałków podniebiennych i migdałka gardłowego – prawie zawsze kaszel rozpoczyna się kilkanaście/kilkadziesiąt minut po położeniu się dziecka do łóżka, jest męczący, początkowo suchy, stopniowo wilgotniejący; ulgę przynosi pionizacja dziecka, podanie ciepłych płynów do picia; w ciągu dnia dziecko kaszle bardzo mało lub wcale; astmy – w dzień kaszel nasila się po wysiłku, śmiechu, głośnym płaczu; w nocy zwykle nasila się nad ranem, jeszcze w czasie snu; może – ale nie musi – być słyszalny świst wydechowy; szybką (w ciągu kilku minut) poprawę przynosi doraźne podanie beta-2-mimetyku w inhalacji (pMDI); kaszlu psychogennego – dziecko prawie zawsze w wieku szkolnym; kaszel wyłącznie w dzień, zwykle w obecności innych osób, zwłaszcza rodziców w domu, nauczycieli w szkole, pacjentów czekających na poczekalni; kaszel jest suchy, bardzo głośny, metaliczny, dudniący, częsty (charakterystyczne: dziecko zasłania usta ręką w czasie kaszlu, podczas gdy dziecko rzeczywiście chore prawie nigdy tego nie robi); jeżeli nie ma infekcji, która zwykle poszerza czasokres występowania objawów, kaszel zanika natychmiast z chwilą zaśnięcia (ale może nasilać się przed snem, jeżeli inni domownicy mogą słyszeć) oraz – zgodnie z obserwacjami autorów – jest wyraźnie mniej częsty w przypadku zaabsorbowania dziecka czynnością zmuszającą do wykonywania ściśle określonych, prostych poleceń (np. w czasie rozmowy i współpracy z lekarzem w trakcie badania fizykalnego). Pytanie czwarte: JAKI JEST CHARAKTER KASZLU? Cechy kaszlu są niezwykle istotne dla lekarza praktyka, zwykle ukierunkowują dalszą diagnostykę, a w wielu wypadkach pozwalają na rozpoznanie przyczyny bez dodatkowych badań: kaszel wykrztuśny, wilgotny, głęboki, „z treścią” – występuje najczęściej w okresie zdrowienia po przebytej infekcji dróg oddechowych lub po ustąpieniu zaostrzenia astmy. UWAGA! na poważne choroby przewlekłe związane z zaleganiem ropnej wydzieliny w drzewie oskrzelowym w wyniku rozwoju wtórnych rozstrzeni oskrzelowych (mukowiscydoza, powikłania aspiracja ciała obcego, pierwotna dyskineza rzęsek, zespoły niedoboru odporności); kaszel „obturacyjny”, napadowy, bez odkrztuszania, czasem męczący – choroby przebiegające z obturacją oskrzeli; kaszel suchy, powtarzający się, „nieistotny”, zanikający w czasie snu – kaszel nawykowy; kaszel suchy, męczący, napadowy, wielokrotny, z głośnym wdechem na końcu napadu, niezwykle wrażliwy na czynniki prowokujące (np. badanie szpatułką) – krztusiec lub choroby krztuścopodobne; kaszel suchy, bardzo głośny, metaliczny, dudniący; „już dłużej nie mogę tego słuchać, wszyscy myślą, że moja córka jest poważnie chora, wysyłają ją do doktora, a ja przecież chodzę cały czas po lekarzach i żadne leki nie pomagają” – opisany powyżej kaszel psychogenny, „rozpoznanie przez zamknięte drzwi” (poczekalni); kaszel metaliczny, szczekający, podobny do głosu foki – tracheo/bronchomalacja; ucisk na drogi oddechowe; kaszel z krwiopluciem – gruźlica, rozstrzenie oskrzelowe pierwotne i wtórne (przyczyny przedstawione powyżej), rozrost nowotworowy, hemosyderoza płucna, ropień płuca, malformacje tętniczożylne, nadciśnienie płucne. Pytanie piąte: JAKIE SYTUACJE LUB JAKIE CZYNNIKI NASILAJĄ KASZEL? Jest to często pytanie różnicujące w sposób zasadniczy poszczególne jednostki chorobowe: nasilenie kaszlu po wysiłku, zwłaszcza po dłuższym biegu (np. na lekcji wf), po głośnym, radosnym śmiechu, w trakcie stresowej sytuacji (strach, kłótnia, długotrwały płacz), po wdychaniu zimnego powietrza (typowa sytuacja: „wyjście do szkoły w jesienny, mglisty, chłodny i wietrzny poranek drogą pod górkę”) – potwierdzenie nadreaktywności oskrzeli charakterystycznej dla astmy; nasilenie kaszlu po położeniu się do łóżka („jak tylko przyłoży głowę do poduszki”) – najczęściej zespół ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła, przerost migdałka gardłowego, rzadziej refluks krtaniowo-gardłowy lub żołądko-woprzełykowy; kaszel nasilający się w obecności innych domowników, nauczyciela, w trudnej, niepewnej sytuacji, przekraczającej możliwości intelektualne dziecka, „wołanie o pomoc” – kaszel psychogenny; nasilenie kaszlu powiązane czasowo z karmieniem – mikroaspiracja pokarmu do dróg oddechowych. Pytanie szóste: CZY OBECNE SĄ OBJAWY INNE NIŻ KASZEL, A JEŚLI TAK, TO JAKIE? To pytanie należy zadać zarówno rodzicom, jak i sobie, gdyż często dopiero Twoje dokładne badanie podmiotowe może ułatwić uzyskanie potrzebnych informacji od rodziców. Dziecko jest zdrowe, badanie fizykalne niczego nie wyjaśnia – kaszel niespecyficzny, izolowany; kaszel psychogenny. Występują epizody świszczącego oddechu (wbrew powszechnej opinii, objaw – chociaż najczęstszy – charakterystyczny nie tylko dla astmy, występujący w wielu jednostkach chorobowych); możliwe rozpoznania: astma, aspiracja ciała obcego, nawrotowa mikroaspiracja do dróg oddechowych, zmiany rozrostowe z uciskiem na drogi oddechowe, tracheo/bronchomalacja, śródmiąższowe choroby płuc, przewlekła choroba płuc (dysplazja oskrzelowo-płucna). Obecność świszczącego oddechu, zwłaszcza po wysiłku oraz towarzyszące objawy atopii (alergiczny nieżyt nosa i/lub atopowe zapalenie skóry) – możliwe rozpoznanie: astma. Dziecko oddycha przez usta w dzień i w nocy, chrapie, zgrzyta zębami w czasie snu, ma blokadę nosa, sine zabarwienie oczodołów, często obecne przewlekłe, wysiękowe zapalenie uszu – zespół ściekania wydzieliny po tylnej ścianie gardła (przewlekłe alergiczne/niealergiczne zapalenie nosa i zatok), przerost migdałków podniebiennych i migdałka gardłowego. Dziecko szybko się męczy, ma duszność i przewlekle przyśpieszony oddech – choroby śródmiąższowe płuc. UWAGA! Dziecko ma wygląd przewlekle chorego, zaburzony jest jego rozwój fizyczny, możliwa jest utrata masy ciała, występują stany podgorączkowe, nawracające zmiany zapalne płuc; możliwe rozpoznania: mukowiscydoza, gruźlica, zespoły niedoboru odporności, pierwotna dyskineza rzęsek. Pytanie siódme: CZY KASZEL STOPNIOWO ZMNIEJSZA SWOJĄ INTENSYWNOŚĆ CZY ZDECYDOWANIE NASILA SIĘ? Narastanie częstości kaszlu i zupełny brak reakcji na dotychczasowe leczenie jednoznacznie zobowiązuje nas do szybkiej diagnostyki w celu wykluczenia chorób o stałej i stosunkowo szybkiej progresji, rozrostu nowotworowego, gruźlicy czy nierozpoznanej aspiracji ciała obcego. Pytanie ósme: JAKIE BYŁO DOTYCHCZASOWE LECZENIE I JAKIE BYŁY JEGO EFEKTY? Konfrontacja efektów dotychczasowego leczenia kaszlu z danymi, które uzyskaliśmy z wywiadu, badania fizykalnego, a także z podstawowych badań diagnostycznych (RTG klatki piersiowej, spirometria) niejednokrotnie naprowadza nas na prawidłowe rozpoznanie. W następnym numerze „Terapii w gabinecie lekarza rodzinnego” zamieścimy część II artykułu – zostaną przedstawione graficzne algorytmy diagnostyczne i omówione leczenie kaszlu przewlekłego. Piśmiennictwo,źródło:

W przypadku starszych pacjentów zmagających się ze szczekającym kaszlem wizyta u lekarza jest wskazana po 3-4 dniach stosowania domowych metod leczenia bez poprawy lub gdy dolegliwości nasilają się. Wskazaniem jest także przewlekły kaszel krtaniowy u dziecka. 4. Leczenie kaszlu krtaniowego

Z problemem nawracającego kaszlu mierzy się wiele osób. Na rynku dostępnych jest wiele środków przeciwkaszlowych, jednak nie zawsze przynoszą rezultaty. Powód chronicznego kaszlu może być mniej oczywisty niż nam się wydaje. Oto zaskakujące przyczyny kaszlu, ktorych na pewno nie wyleczymy lekami na przeziębienie. 1. Refluks żołądkowo-przełykowy Refluks powoduje cofnięcie się treści żołądka do przełyku, czyli zgagę. W niektórych przypadkach może być on również przyczyną świszczącego oddechu. Kwas żołądkowy podrażnia struny głosowe, wywołując odruch kaszlu. 2. Alergie Pyłki oraz inne substancje znajdujące się w powietrzu wywołują alergie u wielu osób. Zdarza się, że reakcje alergiczne pojawiają się pod wpływem pory roku czy zmiany otoczenia. W takiej sytuacji dotychczasowe leki nie działają, a u osób chorych wzmaga się kaszel. Pomóc może zmiana tabletek na inhalatory zawierające sterydy wziewne. Zobacz film: "Domowe sposoby na kaszel - syrop z buraka" 3. Kaszel powirusowy Kaszel najczęściej rozwija się po infekcji wirusowej. Dzieje się tak z powodu zaciskania gładkiej tkanki mięśniowej. Wyściela ona drogi oddechowe, a ucisk sprawia, że wydzielina znajduje się w niewłaściwym miejscu. Podrażnienie sprawia, że zaczynamy kaszleć. 4. Leki na nadciśnienie tętnicze Stosowanie leków na nadciśnienie tętnicze również może powodować kaszel. Środki te zakłócają działanie histaminy, czyli substancji wyzwalającej się w organizmie podczas reakcji alergicznej. Problemy z oddychaniem mogą pojawić się nawet w przypadku krótkotrwałego stosowania tabletek. U niektórych osób kaszel pojawia się nawet po kilku miesiącach od rozpoczęcia przyjmowania środków. Istnieje wiele przyczyn, które mogą powodować chroniczny kaszel (123rf) 5. Beta-blokery Beta-blokery to środki, które najczęściej stosuje się w leczeniu chorób wieńcowych czy w jaskrze. Leki te zalecane są także osobom po zawale, ponieważ zmniejszają ryzyko kolejnego napadu. Skutkiem ubocznym ich przyjmowania są zaburzenia oddychania oraz chroniczny kaszel. Beta-blokery mogą także wywołać astmę oskrzelową lub zaostrzyć jej objawy. 6. Zła jakość powietrza Nieprawdą jest, że na przewlekły kaszel najczęściej cierpią mieszkańcy dużych miast. Zwiększone ryzyko zachorowania występuje także u osób pracujących w starych budynkach, które nie posiadają drożnych kanałów wentylacyjnych. Przebywanie w pomieszczeniu wilgotnym, zagrzybionym lub po prostu brudnym może być przyczyną nieprzemijającego kaszlu. Jest to związane z reakcją alergiczną. 7. Włóknienie płuc Osoby cierpiące na RZS, czyli reumatoidalne zapalenie stawów, często chorują także na zwłóknienie płuc. Uszkodzenia tych narządów mogą powodować przewlekły kaszel. Jest on początkowym objawem choroby płuc. Kaszel jest wtedy suchy i utrzymuje się przez kilka miesięcy. 8. Problemy z przełykaniem Uczucie ciała obcego podczas przełykania i mówienia również może być przyczyną nieustępującego kaszlu. Przyczyny powstania trudności z połykaniem warto zbadać u gastroenterologa. 9. Układ nerwowy Gdy wszystkie inne próby diagnostyki zawiodą, należy sprawdzić pracę układu nerwowego. Niekiedy zdarza się, że nerwy wysyłają do płuc błędne informacje, co powoduje odruch kaszlu. Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy

Kaszel stanowi jedną z najczęstszych dolegliwości zgłaszanych przez pacjentów w gabinecie lekarskim. W ciągu roku większość dzieci może doświadczać 5-8 epizodów kaszlu trwających

Z reguły kaszel – przewlekły również – wydaje nam się raczej niegroźnym objawem. Zwykle zrzucamy go na przeziębienie lub efekt przebywania w zadymionym pomieszczeniu. Czy rzeczywiście jednak powinniśmy bagatelizować tę uciążliwą dolegliwość? Okazuje się, że przewlekły kaszel może być symptomem niepokojących czym polega mechanizm kaszlu?Kaszel to jeden z najbardziej powszechnych objawów chorobowych. Szacuje się, że wśród chorych na nowotwory, aż 40 proc. cierpi z powodu przewlekłego kaszlu (za: Jassem, Damps-Konstańska; 2007). Sam kaszel działa w oparciu o dwa mechanizmy. Jeden – klasyczny – pomaga na oczyszczenie oskrzeli z patogenów. Drugi – tak zwany ER – uniemożliwia dostanie się patogenów do dróg oddechowych. Można więc wywnioskować, że kaszel to w gruncie rzeczy objaw potrzebny – dzięki niemu, „wyrzucamy” z organizmu zbędne chorobowe drobnoustroje. Jednak kaszel przewlekły i nadmierny potrafi skutecznie utrudnić nam życie – nie mówiąc o podrażnieniu gardła. Czy kaszel przewlekły może wynikać z psychiki?Jak się okazuje, nie tylko fizyczne dolegliwości charakteryzują się długim i wzmożonym kaszlem. Naukowcy donoszą, że kaszel często ma podłoże psychogenne (za: Bryl, Horst-Sikorska; 2008). Skąd wiadomo, że źródło męczącego przewlekłego kaszlu leży w psychice? Zazwyczaj diagnozuje się go po wykluczeniu innych fizycznych schorzeń. Kaszel ten może mieć bardzo różną postać: niekiedy jest nawet charakterystycznie szczekający, co zwykle kojarzy nam się z zapaleniem krtani. Badacze tłumaczą, że kaszel jest ochronnym mechanizmem organizmu: stąd, gdy ten jest zestresowany i obawia się zagrożenia płynącego z otoczenia, może automatycznie uruchomić rozmaite środki zaradcze, w tym właśnie przewlekły kaszel. Warto wspomnieć, że kaszel psychogenny absolutnie nie oznacza, że pacjent symuluje. Kaszel naprawdę mu dokucza! Leczeniem psychogennego kaszlu zazwyczaj zajmuje się psycholog i psychiatra – najczęściej w formie terapii i zastosowania łagodnej farmakologii. Kaszel przewlekły u dzieci – kiedy pojawia się problem?Według klasyfikacji British Thoracic Society, kaszel przewlekły u dzieci zdiagnozować można gdy stan ten trwa co najmniej osiem tygodni (za: Jung, Maślany; 2012). Jedna z najczęściej obserwowanych przyczyn tej dolegliwości, to syndrom spływania wydzieliny po tylnej ścianie gardła – PNDS, diagnozowany u dzieci, które często cierpią na infekcje górnych dróg oddechowych. Często kaszel przewlekły jest także objawem astmy – niekiedy nawet jedynym (tak zwany kaszlowy wariant astmy). Może być też alergiczny – zwykle to napady suchego kaszlu, mające miejsce tuż po kontakcie z alergenem lub następnej nocy. Niekiedy kaszel przewlekły utrzymuje się po leczeniu krztuśca – czasem aż do sześciu miesięcy po wystąpieniu choroby. Inne przyczyny występowania tego objawu, to między innymi alergiczne zapalenia dróg oddechowych, stany zapalne oskrzeli, refluks żołądkowo-przełykowy, wady serca, wady układu oddechowego, choroby płuc, gruźlica oraz odczyny polekowe (za: Kulus, Bielecka, Zawadzka-Krajewska; 2010). Więcej o przyczynach przewlekłego kaszlu możesz przeczytać tutaj: Kaszel przy mukowiscydozieProblemy z przewlekłym kaszlem dobrze znają rodzice, których dzieci cierpią na mukowiscydozę. Choć to najczęstsza choroba genetyczna wśród rasy białej – w polskiej populacji pojawia się raz na 2500 urodzeń (za: Witt, Majka; 1997), to ciągle niewiele o niej wiemy. Schorzenie polega na gromadzeniu się lepkiej wydzieliny w drogach oddechowych, a jej najczęstszym objawem jest właśnie przewlekły kaszel. Zmiany pojawiają się także w obrębie układów pokarmowego czy moczowo-płciowego. Dzięki postępowi medycyny oraz odpowiedniej terapii, obejmującej antybiotykoterapię zakażeń górnych dróg oddechowych, suplementację, fizjoterapię i odpowiednią dietę, średnia długość życia osób z mukowiscydozą szybko wzrasta – obecnie jest to około 30 lat, podczas gdy w latach 70. przeciętne dziecko dotknięte tą chorobą, nie dożywało nawet piątego roku życia (za: Witt, Majka; 1997). Można więc mieć nadzieję na to, że medycyna wkrótce rozwikła problemy wynikające z tego schorzenia i zapewni chorym dłuższe życie. Bierne palenie – wpływa na twoje dziecko!Częstą przyczyną kaszlu przewlekłego u dzieci jest… palenie tytoniu. Bierne – polegające na przebywaniu w towarzystwie palących rodziców czy opiekunów. Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że dzieci narażone na wdychanie dymu tytoniowego są znacznie częściej narażone na infekcje dróg oddechowych, astmę i choroby płuc (za: Zejda, 2000). W Polsce, w przypadku dzieci w wieku szkolnym, aż 60 proc. narażone jest na negatywne skutki przebywania w zanieczyszczonym paleniem tytoniu środowisku. Często wywołuje to również dziecięce alergie. Należy pamiętać, że narażając dziecko na bierne palenie, nie tylko niszczymy jego zdrowie, ale dajemy również zły przykład – dzieci palaczy znacznie częściej sięgają w późniejszym wieku po papierosy. Przewlekły kaszel u dziecka – sprawdź przyczynę u lekarzaPodsumowując – przyczyn przewlekłego kaszlu jest tak wiele, od prozaicznych do niepokojących, że nie ma co zwlekać z wizytą u pediatry. Zazwyczaj początek diagnostyki opiera się na dokładnym wywiadzie lekarskim. Niekiedy trzeba zrobić dodatkowe badania: spirometrię, badania w kierunku gruźlicy, testy alergiczne czy poziom chlorków w pocie. W zależności od wyniku diagnostyki, lekarz dobiera odpowiednią farmakoterapię. Choć większość chorób, którymi charakteryzuje się przewlekły kaszel, jest łagodna, nie warto ryzykować – i sprawdzić wszystkie okoliczności. Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem! Źródła:Zejda, J. E. (2000). Wpływ biernego palenia tytoniu na stan układu oddechowego u dzieci w Polsce. Alkoholizm i narkomania, 13(3), 373-388. WITT, M., & MAJKA, L. (1997). Mukowiscydoza-choroba dobrze poznana, jednak ciągle zagadkowa. Delta, 347, 0-39. Kulus M., Bielecka T., Zawadzka‑Krajewska A.: Przewlekły kaszel u dzieci. W: Fal (red.): Alergia, chorobyalergiczne, astma. Medycyna Praktyczna, Kraków 2010. Jassem, E., & Damps-Konstańska, I. (2007). Przewlekły kaszel-przyczyny, leczenie. Medycyna Paliatywna w Praktyce, 1(1), 1-5. Jung, A., & Maślany, A. (2012). Przewlekły kaszel u dzieci–problem diagnostyczny i terapeutyczny. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 8(2), 97-100. Tagi: choroby przewlekłe, kaszel cJJa8n. 337 388 128 17 493 380 478 84 56

przewlekły kaszel u dziecka forum